ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਹੋਂਦ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ

ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿਹਾੜਾ ਹਰ ਸਾਲ 15 ਮਈ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੇ ਸਾਲ 1994 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਰ੍ਹਾ ਐਲਾਨਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਬਦਲ ਰਹੇ ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਆਰਥਿਕ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਇਕ ਜਵਾਬ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਇਕਾਈਆਂ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਤੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਮਾਨਤਾ, ਘਰੇਲੂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਤੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਪਰਿਵਾਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੋਂ ਦੂਜੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਲਿਜਾਣ ਵਿਚ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦਿਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਰਿਵਾਰ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਇਕਾਈ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਸਲਿਆਂ ਬਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਜਨਤਕ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਰਥਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੀਮਾਵਾਂ ਵਿਚ ਮੌਲਿਕ ਬਦਲਾਅ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਧੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ...??? - ਮਨਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਜਗਰਾਉਂ

ਲਾਡਾਂ ਨਾਲ ਪਾਲੀ ਧੀ ਆਪਣੇ ਘਰ ਵਿਚ ਸੁਖੀ ਰਹੇ, ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦਾ ਜੀਵਨ ਸਫਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧੀ ਜਦ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਉਥੇ ਐਡਜਸਟਮੈਂਟ ਵਿਚ ਜਿਥੇ ਸਹੁਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਮਾਂ ਵੀ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਥੇ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਮਾਣ ਮਿਲੇ, ਉਥੇ ਵਿਆਹ ਮਗਰੋਂ ਉਸ ਦੀ ਪੇਕੇ ਘਰ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ, ਭਾਬੀਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਇੱਜ਼ਤ ਬਣੀ ਰਹੇ। ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਕਿੰਨਾ ਵਧੀਆ ਜ਼ਰੀਆ ਹੈ ਰੋਜ਼ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਦੀ ਬੇਟੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਾਲ-ਚਾਲ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਮੋਬਾਈਲ 'ਤੇ ਧੀ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਹਾਲ-ਚਾਲ ਅਤੇ ਹਲਕੀਆਂ-ਫੁਲਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਾ ਰਹਿ ਕੇ ਲੜਕੀ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਹਰ ਨਿੱਕੀ-ਨਿੱਕੀ ਗੱਲ, ਹਰ ਚੰਗੀ-ਮਾੜੀ ਘਟਨਾ ਤੇ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ ਤੱਕ ਦਾ ਬਿਉਰਾ ਸੁਣਾਉਣ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਧੀ ਦਾ ਵਸਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਹੁਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਕਾਰਨ ਧੀ ਨੂੰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਆ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦਕਿ ਗ਼ਲਤੀ ਉਸ ਦੀ ਆਪਣੀ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਵਕਤ ਗੁਜ਼ਾਰਨਾ ਹੈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮੰਗ - ਅਵਨੀਤ ਕੌਰ ਮਾਂਹਪੁਰ (ਪਤਨੀ ਹਰਪ੍ਰੀਤ ਮਾਂਹਪੁਰ)

ਜਿਥੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਭੱਜ-ਦੌੜ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਕੰਮਾਂ-ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਰੁੱਝਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਉਥੇ ਹੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਅਣਗਹਿਲੀ ਵਰਤਦੇ ਹੋਏ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਬੱਚੇ ਜੋ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਵਾਰਸ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕੱਢਣ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਏਨਾ ਲਾਪ੍ਰਵਾਹ ਵੀ ਨਾ ਬਣਾਓ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕਰਨਾ ਹੀ ਭੁੱਲ ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਅਲੱਗ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਨਾ ਸੌਣ ਦਿਓ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਆਦਤ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਕਿਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਬੁਰੀ ਸੰਗਤ ਵਿਚ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਪੈ ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵੱਲ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੇਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਾਮ ਤੱਕ ਦਾ ਟਾਈਮ ਟੇਬਲ ਬਣਾ ਲਓ ਤਾਂ ਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਗੱਲੋਂ ਅਣਗਹਿਲੀ ਨਾ ਵਰਤ ਜਾਵੇ। ਤੁਹਾਡਾ ਬੱਚਾ ਅਗਰ ਜਿੱਦੀ ਸੁਭਾਅ ਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਦਾ ਇਹ ਸੁਭਾਅ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਇਕ ਨਾ ਇਕ ਦਿਨ ਪਤੀ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਠੰਢਾ ਹੋਵੇਗਾ - ਭਾਸ਼ਣਾ ਬਾਂਸਲ ਗੁਪਤਾ

ਕਈ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁੱਸਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਪਣੇ-ਆਪ 'ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਇਸ ਦਾ ਪਤਨੀ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਬੁਰਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਪਤੀ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਪਤਨੀ ਕਈ ਰੋਗਾਂ ਨਾਲ ਪੀੜਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਤੀ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਨੇਕ ਅਜਿਹੇ ਕਾਰਨ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਵਿਗਾੜ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰੀਏ - ਤਣਾਅ : ਪਤੀ ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪਤਨੀ ਦਾ ਤਣਾਅਗ੍ਰਸਤ ਰਹਿਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਪਤੀ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ 'ਤੇ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਝਿੜਕਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਪਤਨੀ ਲਈ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਬੜੀ ਦੁੱਖਦਾਇਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹੀ ਲੱਗਣ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਉਸ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਉਹ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਤੇ ਚਿੜਚਿੜੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਅਵਸਾਦ ਉਸ ਦੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚ ਘਰ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਡਿਗਣ ਲਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਤਣਾਅਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਕੇ ਅਨੇਕ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੱਕਾ ਕਾਹਲੀ ਵਿਚ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ? - ਉਮੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਗਿਰਧਰ

ਲੜਕੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪੱਕਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਅਕਸਰ ਲੋਕ ਜਲਦਬਾਜ਼ੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਦਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਾਫੀ ਪਛਤਾਵਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਲੜਕੀ ਲਈ ਅਜਿਹਾ ਵਰ ਦੇਖਣ ਜੋ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਹੋਵੇ। ਤੁਹਾਡੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਨਾਲ ਰੱਖਣ ਵਿਚ ਸਮਰੱਥ ਹੋਵੇ। ਕੇਵਲ ਪਿਤਾ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂ ਅਹੁਦਾ ਦੇਖ ਕੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਰਿਸ਼ਤਾ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੁੱਖ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਲੜਕੇ-ਲੜਕੀ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਹੀ ਅਸਲੀ ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ। ਪਿਤਾ ਜਾਂ ਪੂਰਵਜਾਂ ਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਾਂਦਿਆਂ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦੀ। ਧਨ-ਜਾਇਦਾਦ ਨਾਲੋਂ ਲੜਕੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਦਿਓ। ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਲੜਕੇ ਦੇ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਾਲ ਹੀ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਅੱਗੇ ਵਧਾਓ। ਜੇਕਰ ਲੜਕੀ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਤੈਅ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲਗਾਓ ਕਿ ਲੜਕੀ ਦੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਸੱਸ ਕਿਤੇ ਕਲੇਸ਼ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀ, ਝਗੜਾਲੂ ਜਾਂ ਲਾਲਚੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੀ ਲੜਕੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਖਤਰੇ ਵਿਚ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਅਨਮੋਲ ਹਨ ਅੱਖਾਂ - ਯੋਗੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਗੋਇਲ

* ਅੱਖਾਂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਾਂਗ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਥੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਨੀਂਦ। ਇਸ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਨੀਂਦ ਲਵੋ। ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 8 ਘੰਟੇ ਜ਼ਰੂਰ ਸੌਂਵੋ। * ਦੇਰ ਨਾਲ ਸੌਣ ਦੀ ਆਦਤ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਥਕਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾ ਪਾਓ। * ਪੜ੍ਹਨ ਵੇਲੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦਾ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਲੇਟ ਕੇ ਜਾਂ ਝੁਕ ਕੇ ਨਾ ਪੜ੍ਹੋ। * ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਬਾਰੀਕ ਕੰਮ ਲੈਣ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਚੋਂ-ਵਿਚ ਆਰਾਮ ਦਿਓ। * ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ ਰੁਕ ਕੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਲਈ ਦੋਵਾਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਨਾਲ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਥਕੇਵਾਂ ਦੂਰ ਹੋਵੇਗਾ। * ਗੁਲਾਬ ਜਲ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਸਾਫ ਰੂੰ ਭਿਓਂ ਕੇ ਅੱਖਾਂ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਨਾਲ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। * ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਰੁਮਾਲ ਤੇ ਤੌਲੀਏ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਰਤੋਂ ‘ਚ ਲਿਆਓ। ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਗੰਦੇ ਹੱਥ ਨਾ ਲਗਾਓ। ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਐਨਕ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਕੀ ਆਪੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ? - ਕਿਰਨ ਭਾਸਕਰ

1. ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਪਸੰਦ ਹੈ ਪਰ ਦੋਸਤਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ 'ਤੇ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਬਹੁਤ ਜਚਦਾ ਹੈ, ਕੀ ਕਰੋਗੇ ਤੁਸੀਂ- (ੳ) ਕਾਲੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਲਮਾਰੀ 'ਚ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿਓਗੇ। (ਅ) ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਦਿਓਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਕਾਲਾ ਰੰਗ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। (ੲ) ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਬਾਰੇ ਦੁਬਾਰਾ ਸੋਚੋਗੇ। 2. ਤੁਸੀਂ ਕਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਪਰ ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਦੋਸਤ ਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹੋ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਵਪਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਉਹ ਕਾਰ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਤਜਰਬੇਕਾਰ ਹੈ, ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰੋਗੇ- (ੳ) ਗੱਲ ਮੰਨ ਲਵੋਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਜਾਣਕਾਰ ਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਦੋਸਤ ਹੈ। (ਅ) ਨਹੀਂ ਮੰਨੋਗੇ, ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਸੀਂ ਉਸ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ। (ੲ) ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਦੁਬਿਧਾ ਵਿਚ ਰਹੋਗੇ, ਕੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ, ਕੀ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ। 3. ਕਿਹੜੇ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿਚ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹੋ? (ੳ) ਜੋ ਏਨੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਣ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਰੁਖ਼ ਬਦਲ ਦੇਣ। (ਅ) ਨਵਾਂ ਕੰਮ, ਨਵੀਂ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਕਦ ਤੱਕ? - ਗੁਰਬਚਨ ਕੌਰ ਦੂਆ

ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਤੋਂ ਭਾਵ ਹੈ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕ ਜੀਅ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸੇ ਦੂਜੇ ਜੀਅ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜ਼ੁਲਮ, ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਦੁੱਖ ਜਾਂ ਕਸ਼ਟ। ਅਜਿਹਾ ਆਦਮੀਆਂ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਦਮੀਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵੱਲੋਂ ਔਰਤਾਂ 'ਤੇ ਵੀ। ਘਰੇਲੂ ਹਿੰਸਾ ਅੱਜ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਚਲਦੀ ਆ ਰਹੀ ਹੈ। ਪੁਰਖ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਔਰਤ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਾਰਜ ਖੇਤਰ ਸਿਰਫ ਚੌਂਕਾ-ਚੁੱਲ੍ਹਾ ਸੀ। ਇਕ ਬੇਜਾਨ ਮੂਰਤੀ ਵਾਂਗ ਘਰ ਦੀ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਵਿਚ ਬੰਦ ਸੀ। ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲੀ, ਔਰਤ ਨੂੰ ਕੁਝ ਹੱਕ ਮਿਲੇ ਪਰ ਬਹੁਤੇ ਹੱਕ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਦੀ ਔਰਤ ਦੇ ਹੱਥ ਕੁਝ ਸ਼ਕਤੀ ਆਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਛੋਟੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੀ ਔਰਤ 'ਤੇ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਕੱਸਿਆ। ਖਾਣ-ਪੀਣ, ਪਹਿਨਣ, ਪੜ੍ਹਨ-ਲਿਖਣ, ਕਿਸੇ ਮਨਪਸੰਦ ਇਨਸਾਨ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਮਗਰੋਂ ਸੱਸਾਂ ਵੱਲੋਂ ਹੋਰ ਵੀ ਸਖਤੀ, ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਅਜੇ ਵੀ ਠੱਲ੍ਹ ਨਹੀਂ ਪਈ। ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਅਜਿਹਾ ਹੋਈ ਜਾ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ‘ਚ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਛੱਡੋ - ਡਾ. ਪ੍ਰਵੀਨ ਗੁਪਤਾ

ਬੱਚੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ‘ਚੋਂ ਇਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜਿੰਨੇ ਪਿਆਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਓਨੇ ਹੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਬੀਮਾਰ ਹੁੰਦਿਆਂ ਹੀ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੇ ਦਿਨ ਦਾ ਚੈਨ ਅਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਉਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਬੀਮਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਣੇ-ਅਣਜਾਣੇ ਕਈ ਇਲਾਜ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੀਮਾਰੀ ‘ਚ ਹੌਸਲਾ ਨਾ ਛੱਡੋ ਸਗੋਂ ਸਮਝ ਨਾਲ ਕੰਮ ਲਓ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਨੰਨ੍ਹੇ-ਮੁੰਨੇ ਦੀ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰੋ ਤਾਂ ਉਹ ਛੇਤੀ ਹੀ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੋ ਕੇ ਚਹਿਕਣ ਲੱਗੇਗਾ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਸਾਧਾਰਨ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ‘ਚ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੁਖਾਰ ਅਤੇ ਝਟਕੇ ਆਉਣਾ ਕਈ ਵਾਰ ਤੇਜ਼ ਬੁਖਾਰ ‘ਚ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਝਟਕੇ ਆਉਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ‘ਤੇ ਨੀਲਾਪਣ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅੱਖਾਂ ਘੁੰਮਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਪੈਰ ਜ਼ੋਰ-ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕੰਬਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵਧੇਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅਤੇ ਖਾਸਕਰ ਦੋ ਤੋਂ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਫੈਸ਼ਨ ਦਾ ਸਹੀ ਅਰਥ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ? - ਮਾਸਟਰ ਰਾਕੇਸ਼ ਜੋਤੀ

ਫੈਸ਼ਨ ਦਾ ਜਾਦੂ ਅੱਜ ਸਾਡੀ ਨੌਜਵਾਨ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਸਿਰ ਚੜ੍ਹ ਕੇ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਅਵਸਥਾ, ਆਰਥਿਕ ਖੁੱਲ੍ਹੇਪਨ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਕਈ ਨਵੇਂ ਰੀਤੀ-ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚ ਫੈਸ਼ਨ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਹੈ। ਅੱਜ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪਹਿਰਾਵੇ, ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਖਾਣਿਆਂ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅੱਜ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਦੂਜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੌਜਵਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਫੈਸ਼ਨ ਨੇ ਹੀ ਪੱਟ ਲਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਤ ਇਹ ਹਨ ਕਿ ਅਨੁਚਿਤ ਫੈਸ਼ਨ ਨੇ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਰੋਸ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਸਮਾਜਿਕ ਸੰਗਠਨ ਫੈਸ਼ਨ ਵਿਰੁੱਧ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਡਟੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਅਣਉਚਿਤ ਫੈਸ਼ਨ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਲਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਸਾਡਾ ਸਮਾਜ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਫੈਸ਼ਨ ਦਾ ਅਨੁਸਰਣ ਇਵੇਂ ਹੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਤਾਂ ਉਹ ਦਿਨ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਾਮਾਤਰ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਫੈਸ਼ਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਸਵਾਲ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਸੰਪੂਰਨ ਪਤੀ ਲੱਭਣਾ ਅਸੰਭਵ! - ਮਾਹੀਆ

ਸ਼ਿਵਾਨੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਤੀ ਸਮਝਦਾਰ, ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਢਾਲਣ ਵਾਲਾ, ਗੱਲਬਾਤ ਵਿਚ ਮਾਹਿਰ ਅਤੇ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਹੋਵੇ। ਸ਼ਿਵਾਨੀ ਦੀ ਇਸ ਸੂਚੀ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਕਦੇ ਕੋਈ ਕਟੌਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਇਕੱਲੀ ਸ਼ਿਵਾਨੀ ਦੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁੜੀਆਂ ਪਤੀ ਖੋਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੰਬੀ ਸੂਚੀ ਬਣਾ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ ਅਸੀਂ ਇਹ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸੰਪੂਰਨ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਉਂਤਬੱਧ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿਚ ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਉਮੀਦ ਕਰਨੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਚਾਹੀਦੀ। ਅਕਸਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਡੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਪੂਰੀ ਹੋਈ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਘਰ-ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਵਸਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਜਦ ਕਿ ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਗ਼ਲਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕਹਿਣਾ ਗ਼ਲਤ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਮੋੜ 'ਤੇ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦੀ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖੋ ਧਿਆਨ

ਨਵੇਂ ਜੋੜੇ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਵੀਂ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਗਰਭਧਾਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ‘ਚ ਹਾਰਮੋਨਲ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਕਈ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਵਿਆਹ ਦੇ ਬੰਧਨ ‘ਚ ਬੱਝਣ ਪਿੱਛੋਂ ਨਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਜੋੜੇ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਸਹੀ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਲੈ ਕੇ ਨਵਾਂ ਸੰਸਾਰ ਸਿਰਜਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਦੇ ਨਾਲ ਕਈ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ‘ਚੋਂ ਲੰਘਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਔਰਤ ਇਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿਆਰੀ ਨਾ ਕਰੇ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਸਹੀ ਸਾਥ ਨਾ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਹਰ ਪਲ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਵਾਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਤੇ ਇਸੇ ਲਈ ਮਾਂ ਬਣਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਾਕਟਰ ਤੋਂ ਸਲਾਹ ਲੈਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਤਿਆਰੀ ਕਰਨ ਨਾਲ ਤੰਦਰੁਸਤ ਬੱਚੇ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਘਬਰਾਓ ਗਰਭਧਾਰਨ ਪਿੱਛੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਉਸ ‘ਚ ਸਰੀਰਕ-ਮਾਨਸਿਕ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਬੱਚਿਆਂ ‘ਚ ਜਮਾਂਦਰੂ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਦਾ ਖਤਰਾ - ਡਾ. ਸੀਤੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਦਿਵੇਦੀ

ਬਚਪਨ ਖਤਰੇ ‘ਚ ਹੈ। ਭਾਰਤ ‘ਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ 60 ਫੀਸਦੀ ਦਿਲ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ‘ਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣਾ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਇਥੇ ਹਰ ਸੌ ‘ਚੋਂ ਇਕ ਬੱਚਾ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ 25 ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਬਿਨਾਂ ਇਲਾਜ ਦੇ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਦਿਲ ਦੀ ਖਰਾਬੀ, ਨੁਕਸ ਜਾਂ ਕਮੀ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦਾ ਜਮਾਂਦਰੂ ਰੋਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦਿਲ ‘ਚ ਛੇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਦੇ ਦਿਲ ਦੇ ਵਾਲਵ ‘ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਥੇ ਹੀ ਕੁਝ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਦੋਹਾਂ ਆਰਟਰੀ ਵਿਚਾਲੇ ਦੀਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਕੁਝ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਧਮਨੀਆਂ ‘ਚ ਸਮੱਸਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਨੀਲਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਤਾਂ ਇਹ ਨੁਕਸ ਇੰਨੇ ਛੋਟੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚਾ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬਿਨਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੇ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਦਿਲ ਰੋਗ ਇੰਨੇ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਦੰਦਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ - ਡਾ. ਹਰਸ਼ਿੰਦਰ ਕੌਰ

ਬੱਚਾ ਮਾਂ ਦੇ ਢਿੱਡੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ 9 ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਵਕਤ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਕ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਦੰਦ ਮਸੂੜ੍ਹਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਵਕਤ ਲੈ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਹੈਰਾਨ ਜ਼ਰੂਰ ਹੋਵੋਗੇ, ਜੇ ਮੈਂ ਇਹ ਦੱਸਾਂ ਕਿ ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ 8 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਹੋ ਕੇ ਕੋਈ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਦੰਦੀ ਕੱਢਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਲੋਕ ਖੁਸ਼ੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਖੋਪਾ ਤੋੜਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਮਾਂ ਦੇ ਢਿੱਡ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਿੰਨਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਇਹ ਦੰਦੀ ਬਣਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੀ ਪੱਕੀ ਦੰਦੀ, ਜੋ 8 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਮਸੂੜ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਕੇ ਆਪਣਾ ਪਿਆਰਾ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇਂਦੀ ਹੈ,ਉਹ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਸੂੜ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਉਦੋਂ ਬਣਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਅਜੇ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਦਰਤ ਬੱਚੇ ਦੇ ਦੰਦ ਏਨੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਕਾਰੀਗਰੀ ਨਾਲ ਘੜਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਮਰਨ ਤੋਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਦੱਬੀ ਇਹ ਦੰਦੀ ਸਾਬਤ-ਸਬੂਤ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਕਹੋਗੇ ਕਿ ਜੇ ਇਹ ਦੰਦ ਏਨੇ ਪੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਜਨਮ ਪਿੱਛੋਂ ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਗੱਲਾਂ

ਇਕ ਛੋਟਾ ਬੱਚਾ ਜਨਮ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ‘ਚ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਉਸਨੇ ਮਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ‘ਚ ਸੁਣੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੇ ਲਈ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਕਮਰਾ, ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਹੀ ਇਕ ਨਵਾਂ ਸੰਸਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਮਾਂ ਦੀ ਗੰਧ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਸਪਰਸ਼ ਨੂੰ ਪਛਾਣਦਾ ਹੈ। ਪਿਤਾ, ਦਾਦਾ-ਦਾਦੀ, ਭਰਾ-ਭੈਣ ਦੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਹੀ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੀ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਨਵਜੰਮਿਆ ਬੱਚਾ ਵੀ ਜਨਮ ਪਿੱਛੋਂ ਹੀ ਅੱਠ-ਦਸ ਇੰਚ ਤਕ ਦੀ ਦੂਰੀ ਤਕ ਦੇਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੰਨ੍ਹਾ-ਮੁੰਨਾ ਅਕਸਰ ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦੀ ‘ਚ ਆ ਕੇ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਗੰਧ, ਸਪਰਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਂ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਵੀ ਦਿਸਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਕੁਝ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਬਹੁਤੀ ਦੂਰ ਤਕ ਬਹੁਤਾ ਸਪੱਸ਼ਟ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਅੱਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹੀ- ਲਿਖੀ ਔਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਕਈ ਕਮੀਆਂ - ਗੁਰਬਚਨ ਕੌਰ ਦੂਆ

ਆਪਣੀ ਬਾਹਰੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਔਰਤ ਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਲੋੜ ਚੰਗੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਤੇ ਗਹਿਣਿਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਲੋੜ ਚੰਗੇ ਇਨਸਾਨੀ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਾਹਰੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜੀ-ਫਬੀ ਔਰਤ ਦਾ ਰੰਗ-ਰੂਪ ਫਿੱਕਾ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਿਨਾਂ ਸੋਚੇ-ਸਮਝੇ ਕੁਝ ਬੋਲਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਧੀਰਜ ਨਾਲ ਸੁਣਨਾ, ਵਿਚਾਰਨਾ ਤੇ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਕਰ ਲੈਣਾ, ਇਹੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਹੈ। ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਗਹਿਣਾ ਹੈ, ਜੋ ਔਰਤ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਚਾਰ ਚੰਨ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਸ ਦੀ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਵਿਚ ਨਿਖਾਰ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਵਰਤਾਓ ਕਰੋ, ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਸਹਿਣ ਸ਼ਕਤੀ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ ਸਮਾਂ ਸੀ, ਵੱਡੇ ਬਜ਼ੁਰਗ ਆਪਣੇ ਕੌੜੇ-ਮਿੱਠੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਜੀਵਨ ਜਾਚ ਦੱਸਦੇ ਸਨ ਪਰ ਅਜੋਕੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਅਸੀਂ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੇ ਹਾਂ, ਆਧੁਨਿਕ ਸੋਚ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣੋ

ਦਿਲ ਦਾ ਦੌਰਾ ਪੈਣ 'ਤੇ ਕੀ ਕਰੀਏ? ਛਾਤੀ ‘ਚ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਕਲੀਫ ਜਾਨਲੇਵਾ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦਾ ਸੰਕੇਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਪਛਾਣ ਕੇ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਡਾਕਟਰੀ ਮਦਦ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਦਰਦ ਅਤੇ ਸਖਤਪਣ ਮੁੱਖ ਰੂਪ ‘ਚ ਛਾਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਂ ਖੱਬੇ ਪਾਸੇ ਬ੍ਰੈਸਟਬੋਨ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਹੇਠਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਰਦ ਖੱਬੀ ਬਾਂਹ ਚ ਵੀ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕੂਹਣੀ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਨਹੀਂ ਵਧਦਾ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਗਰਦਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਹਿੱਸੇ ਜਾਂ ਜਬਾੜੇ ‘ਚ ਵੀ ਦਰਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੋ ਸਕਦੈ ਕਿ ਬਾਂਹ ‘ਚ ਦਰਦ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਇਹ ਦਰਦ ਮਸਲਣ ਜਾਂ ਦਬਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਭਾਰ ਪੈਣ ਵਾਲੇ ਦਰਦ ਵਾਂਗ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਇਹ ਬਦਹਜ਼ਮੀ ‘ਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਦਰਦ ਵਾਂਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੱਗਦੈ ਕਿ ਕੁਝ ਡਕਾਰ ਆਉਣ ਨਾਲ ਇਹ ਖੁਦ ਹੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਇਸ ਦਰਦ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਦਾ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸੰਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਹਲਕੇ ਦਰਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਗੰਭੀਰ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ ਹੋ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਸੁਖੀ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਜੀਵਨ ਲਈ - ਮੀਨਾ ਜੈਨ ਛਾਬੜਾ

* ਸਫਲ ਤੇ ਸੁਖੀ ਗ੍ਰਹਿਸਥ ਜੀਵਨ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਸਹਿਜਤਾ, ਸਰਲਤਾ, ਸਮਝਦਾਰੀ ਤੇ ਪਰਿਪੱਕਤਾ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰੋ। ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝੋ। * ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਨਾਲ ਆਪਸੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੋ। ਵਫਾਦਾਰੀ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸ਼ਰਤ ਹੈ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਝੂਠੇ ਇਲਜ਼ਾਮ ਨਾ ਲਗਾਓ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਦੇਖੋ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾ ਦੇਣ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਾਂ ‘ਚ ਦਰਾਰ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ‘ਤੇ ਦੂਸ਼ਣਬਾਜ਼ੀ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਇ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲ-ਬੈਠ ਕੇ ਚੰਗੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। * ਖੁਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰੋ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਨੂੰ ਠੇਸ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੋ। * ਜੇ ਦੋਵਾਂ ‘ਚੋਂ ਕਿਸੇ ਕੋਲੋਂ ਗਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਗਲਤੀ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਾਰਟਨਰ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗ ਲਵੇ। * ਸੰਕਟ, ਬੀਮਾਰੀ ਆਦਿ ਦੇ ਪਲਾਂ ‘ਚ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦਾ ਸਾਥ ਦਿਓ। * ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਗੁਣਾਂ ਤੇ ਚੰਗਿਆਈਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰੋ। * ਜੇ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ‘ਚ ਕੋਈ ਮਾੜੀ ਆਦਤ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ ਤੁਸੀਂ? - ਸਰਿਤਾ ਸ਼ਰਮਾ

ਹਰ ਕੁੜੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ਸਰਵਗੁਣ ਸੰਪੰਨ ਹੋਵੇ। ਇਕ ਅਜਿਹਾ ਇਨਸਾਨ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਦੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਨਾਲ ਮਹਿਕਾ ਦੇਵੇ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਰ ਸੁਖ-ਦੱਖ ‘ਚ ਤੁਹਾਡੇ ਕਦਮ ਨਾਲ ਕਦਮ ਮਿਲਾ ਕੇ ਤੁਰੇ। ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੀ ਕਿਸਮਤ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਸੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਕ ਨਵੇਂ ਮਾਹੌਲ ‘ਚ ਨਵੇਂ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਇਨਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣਨਾ ਕਿਸੇ ਬੁਝਾਰਤ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਆਪਸੀ ਤਾਲਮੇਲ ਬਿਠਾਉਣ ‘ਚ ਹੀ ਕਿੰਨਾ ਸਮਾਂ ਨਿਕਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਹਕੀਕਤ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਪਰ੍ਹੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ ਆਪਣੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਬਾਰੇ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਕਾਰ ਕਰਨ ‘ਚ ਖਰੇ ਉਤਰੋ ਤਾਂ ਮਜ਼ਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਕ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣ ਦਾ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਸੁਪਨੇ ਪੂਰੇ ਕਰਦਾ ਰਹੇ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡਾ ਰਵੱਈਆ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ਪ੍ਰਤੀ ਉਦਾਸੀਨ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਜੀਵਨਸਾਥੀ ‘ਚ ਹੇਠ ਲਿਖੇ ਗੁਣ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਆਜ਼ਾਦੀ - ਅਜੇ ਕੁਮਾਰ ਮਲਿਕ ‘ਤੜਪ’

ਜਦੋਂ ਲੋੜਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਜੀਵਨ ‘ਚ ਅਸ਼ਾਂਤੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿਸਥੀ ਜੀਵਨ ਲਈ ਮੁੱਖ ਲੋੜ ਪੈਸਾ ਹੀ ਹੈ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਵਿੱਤੀ ਪੱਖ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਆਪਸੀ ਕਿਹਾ-ਸੁਣੀ ਜਾਂ ਝਗੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਵਖਰੇਵੇਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਰੁਪਇਆ ਖ਼ਰਚ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ‘ਚ ਬਹੁਤ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਅਤੇ ਉਦੇਸ਼ਪੂਰਨ ਢੰਗ ਨਾਲ ਰੁਪਏ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨਾ ਇਕ ਸਫਲ ਜੀਵਨ ਯਾਤਰਾ ‘ਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਉਂਝ ਇਹ ਵੀ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਮੀਰ ਵਿਅਕਤੀ ਵੀ ਅਤ੍ਰਿਪਤ ਅਵਸਥਾ ‘ਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਤੁਸੀਂ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਰਾਹੀਂ ਵੀ ਖੁਸ਼ਹਾਲ ਜੀਵਨ ਜੀਅ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਭ ਕੁਝ ਇੱਛਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਤ੍ਰਿਪਤ ਜੀਵਨ ਜੀਣਾ ਸਿੱਖੋ। ਖ਼ਾਸ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵ ਦਿਓ। ਰੁਪਿਆ ਹੀ ਸਿਰਫ਼ ਜੀਵਨ ਲਈ ਸਰਵਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੋਚ-ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਘਾਟ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ ਸਿਆਣਪ ਨਾਲ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅਹਿਮੀਅਤ ਦਿਓ। ਆਪਸੀ ਲੋੜਾਂ ਅਤੇ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਕਿਤੇ ਹੋ ਨਾ ਜਾਵੇ ਬੱਚੇ ‘ਚ ਡਿਫੈਕਟ

ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਾਸਮਝੀ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਹੇਠ ਲਿਖੀਆਂ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਰੱਖਣ ਨਾਲ ਮਾਂ ਤੇ ਬੱਚਾ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ : ਐਕਸ-ਰੇਅ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਐਕਸ-ਰੇਅ ਨਾ ਹੀ ਕਰਵਾਓ ਤਾਂ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਡੈਂਟਲ ਐਕਸ-ਰੇਅ ਵੀ ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲੈੱਡ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਵੇਲੇ ਲੈੱਡ ਤੋਂ ਜਿੰਨਾ ਦੂਰ ਰਿਹਾ ਜਾਵੇ, ਚੰਗਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਬ੍ਰੇਨ ਹੈਮਰੇਜ ਹੋਣ ਤੇ ਨਾੜੀਆਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਰੁਕਣ ਦਾ ਡਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੈੱਡ ਕਾਰਨ ਬੱਚੇ ਵਿਚ ਵਤੀਰੇ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਆ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸਦਾ ਦਿਮਾਗੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਗਰਭਪਾਤ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲੈੱਡ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਡਲਿਵਰੀ ਤੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਭਾਰ ਘੱਟ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ

• ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਚੌਗਿਰਦੇ ਨੂੰ ਸਾਫ ਤੇ ਖੁਸ਼ਕ ਰੱਖੋ ਅਤੇ ਘਰ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦਿਓ। • ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਗਰਮ ਰੱਖੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਉਦੋਂ ਹਮਲੇ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸਰੀਰ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਥੱਲੇ ਡਿੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। • ਜਦੋਂ ਵੀ ਬੱਚੇ ਗਿੱਲੇ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮ ਤੇ ਸੁੱਕੇ ਕੱਪੜੇ ਨਾਲ ਪੂੰਝ ਕੇ ਸੁਕਾ ਦਿਓ। • ਇਹ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ ਕਿ ਬੱਚੇ ਅੱਧ-ਪੱਕਿਆ ਭੋਜਨ ਤੇ ਸਲਾਦ ਨਾ ਖਾਣ। • ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਓ ਕਿ ਬੱਚੇ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਊਰਜਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਤਰਾ ਵਿਚ ਪਾਣੀ ਪੀਣ। • ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹੇ ਤੇ ਦੂਸ਼ਿਤ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਖੇਡਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਾ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। • ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੁੰ ਖਾਣ ਤੋਂ ਰੋਕੋ, ਕਿਉਂਕਿ ਨਹੁੰਆਂ ਜ਼ਰੀਏ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਸਰੀਰ ਅੰਦਰ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। • ਮੌਨਸੂਨ ਦੌਰਾਨ ਅੰਤੜੀਆਂ ਤੇ ਪਾਚਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਲਕਾ ਭੋਜਨ ਦਿਓ ਅਤੇ ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇ, ਮਸਾਲੇਦਾਰ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਅੰਗ ਦਿਖਾਊ ਕੱਪੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਵਧਣਗੀਆਂ ਛੇੜਛਾੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ - ਕਰਨਪ੍ਰੀਤ ਧੰਦਰਾਲ

ਨੈਰੋ ਜੀਨਾ, ਮੋਬਾਈਲ, ਟਾਈਟ ਜੀਨਸ, ਟਾਪ, ਸਕਰਟਾਂ, ਲੱਕ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ ਆਦਿ ਲੱਚਰ ਅਤੇ ਅੰਗ ਦਿਖਾਊ ਭੜਕੀਲੇ ਲਿਬਾਸ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਛੇੜਛਾੜ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸ਼ਹਿਰਾਂ, ਕਸਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਹੀਰੋਇਨ ਤੋਂ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੀਆਂ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਖੁਦ ਅਜਿਹੇ ਅਸੱਭਿਅਕ ਪਹਿਰਾਵੇ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਕੇ ਛੇੜਛਾੜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਚਲੇ ਮਜਨੂੰਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਉਥੇ ਅਜਿਹੇ ਅੰਗ ਦਿਖਾਊ ਵਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਮਨਾਹੀ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ, ਭਰਾ ਸਭ ਬੇਵੱਸ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਕੁੜੀ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਦੂਜੀਆਂ ਵੀ ਤਾਂ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਨਾਲੇ ਫੈਸ਼ਨ ਕਰਨਾ ਮਾੜੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਨਹੀਂ, ਜਿਸ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਮਿਸਾਲ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਇਕ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਵਾਲੇ ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲੀ। ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਬਾਜੂ ਟੀ-ਸ਼ਰਟਾਂ ਅਤੇ ਕੈਪਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਸਨ, ਡੌਲਿਆਂ 'ਤੇ ਟੈਟੂ ਛਪਵਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਮਨਚਲੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਭੱਦੇ ਕੁਮੈਂਟ ਕੱਸੇ ਤਾਂ ਮਸਲਾ ਥਾਣੇ ਤੱਕ ਪੁੱਜਿਆ। ਅੱਜ ਪੱਛਮੀ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦੀ ਮਾਰ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਬਾਲ-ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਡਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ - ਪ੍ਰੋ: ਕੁਲਜੀਤ ਕੌਰ

ਡਰ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਆਦਿ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਅਦਿੱਖ ਸ਼ਕਤੀ, ਆਵਾਜ਼ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਭੈਅ ਤੋਂ ਚਿੰਤਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਡਰ ਸਾਡੇ ਮਨਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚਲੇ ਡਰ ਉੱਪਰ ਕਿਵੇਂ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾਵੇ, ਇਹ ਮਾਪਿਆਂ ਲਈ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਮਾਪੇ ਸੁਚਾਰੂ ਯਤਨ ਕਰਨ ਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਡਰ ਉੱਪਰ ਕਾਬੂ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਕਿਹੜੀ ਗੱਲ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚੇ ਤੇਜ਼ ਆਵਾਜ਼, ਹਨੇਰਾ, ਡੂੰਘੇ ਪਾਣੀ, ਅਜੀਬ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਛਾਵੇਂ, ਉੱਚੀ ਜਗ੍ਹਾ ਆਦਿ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਡਰਨ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ-ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਬੱਚੇ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਵੀ ਡਰਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਬੱਚਾ ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਡਰ ਉਸ ਲਈ ਨਾਕਾਰਾਤਮਿਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰੇਗਾ। ਸਕੂਲ ਜਾਣ ਦੇ ਡਰ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »

ਕਿਸ਼ਤਾਂ ‘ਚ ਖ਼ੁਦਕੁਸ਼ੀ ਕਰਨ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਹੈ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ - ਡਾ. ਹਰਚੰਦ ਸਿੰਘ ਸਰਹਿੰਦੀ

ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿਚ 31 ਮਈ ਦਾ ਦਿਨ ‘ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਦਸ’ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੂਸਰੇ ਭਾਗਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਤੰਬਾਕੂ ਦੀ ਖਪਤ ਕਾਫੀ ਘੱਟ ਹੈ ਪਰ ਜਰਦੇ ਦੀ ਖਪਤ ਵਿਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਸਾਨੂੰ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹਾਦਰ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਨਸਲਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ-ਚਿੰਨ੍ਹ ਵੀ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਸਥਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਸਾਲ 25 ਲੱਖ ਵਿਅਕਤੀ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਕਾਰਨ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਧੱਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਚੋਂ 70 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ 20 ਤੋਂ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਿਲ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਤੰਬਾਕੂਨੋਸ਼ੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਬਾਰੇ ਪਟਨਾ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸਰਜਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਅਹਿਮਦ ਏ. ਹਾਈ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੂੰਹ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਮੁਲਕ ਦੇ ਲੋਕ ‘ਜਰਦਾ’...

ਅੱਗੇ ਪੜ੍ਹੋ »