ਛੋਟੇ ਬੱਚੇ ਅਕਸਰ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਹੱਥ ‘ਚ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ‘ਚ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗਲੇ ‘ਚ ਅੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਤਕਲੀਫ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਰੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਕਈ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਕਰਨ। ਆਓ ਜਾਣੀਏ ਕਿ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਨਜਿੱਠ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਰੋਣ, ਚੀਕਣ ਜਾਂ ਘਬਰਾਉਣ ਨਾਲ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਉਲਟਾ ਜੇਕਰ ਇਸ ਦਾ ਛੇਤੀ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਰੰਤ ਗਲੇ ‘ਚ ਫਸੀ ਚੀਜ਼ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਸਾਹ ਲੈਣ ‘ਚ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
• ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਆਪਣੀ ਗੋਦ ‘ਚ ਲੈ ਲਓ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਹੇਠਾਂ ਵੱਲ ਕਰਕੇ ਠੋਡੀ ਨੂੰ ਹੱਥ ‘ਚ ਫੜ ਲਓ। ਉਸ ਦੇ ਲੱਕ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਪਲੋਸੋ। ਜੇਕਰ ਫਿਰ ਵੀ ਗਲੇ ‘ਚ ਫਸੀ ਚੀਜ਼ ਬਾਹਰ ਨਾ ਆਏ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਪਿੱਠ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਤੇਜ਼-ਤੇਜ਼ ਥਪਥਪਾਓ।
• ਉਸ ਦੇ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਉਂਗਲੀ ਪਾਓ ਤੇ ਉਲਟੀ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਗਲੇ ‘ਚੋਂ ਚੀਜ਼ ਬਾਹਰ ਨਾਲ ਨਿਕਲੇ ਤਾਂ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲੈਂਦਿਆਂ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
• ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੇਲਾ ਖਿਲਾਓ। ਇਸ ਨਾਲ ਗਲੇ ‘ਚ ਫਸੀ ਚੀਜ਼ ਪਖਾਨੇ ਰਾਹੀਂ ਬਾਹਰ ਆ ਜਾਵੇਗੀ।
ਜੇਕਰ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਬੱਚਾ ਕੋਈ ਆਵਾਜ਼ ਬਾਹਰ ਨਾ ਕੱਢੇ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਚਮੜੀ ਅਤੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਨੀਲਾ ਪੈ ਜਾਏ ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰੋ।
ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ : ਟੌਫੀ, ਮੂੰਗਫਲੀ, ਬਾਦਾਮ ਅਤੇ ਪੌਪਕੌਰਨ ਆਦਿ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕੇਗਾ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਪਾਏਗਾ ਹੀ। ਚਿੱਥਣ ‘ਚ ਉਸ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਪਦਾਰਥ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਗਲੇ ‘ਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
• ਉਸ ਦੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਕੋਮਲ ਅਤੇ ਨਰਮ ਖਿਡੌਣੇ ਖਰੀਦੋ। ਅਜਿਹੇ ਖਿਡੌਣੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਦਿਓ ਜੋ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਹੋਣ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਟੁੱਟਣ ਵਾਲੇ ਹੋਣ। ਅਜਿਹੇ ਖਿਡੌਣੇ ਜੇਕਰ ਕਿਤੋਂ ਵੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਤਾਂ ਬੱਚਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੋੜ-ਤੋੜ ਕੇ ਮੂੰਹ ‘ਚ ਪਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਧਿਆਨ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ।
• ਕੂੜੇਦਾਨ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ।
• ਸੇਫਟੀਪਿਨ, ਆਲਪਿਨ, ਕਿੱਲਾਂ ਆਦਿ ਨੂੰ ਇਧਰ-ਉਧਰ ਨਾ ਰੱਖ ਕੇ ਇਕ ਤੈਅ ਜਗ੍ਹਾ ‘ਤੇ ਰੱਖੋ, ਜਿਥੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਹੱਥ ਨਾ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ।
• ਬੋਤਲਾਂ ਅਤੇ ਪੈੱਨਾਂ ਦੇ ਢੱਕਣ ਅਤੇ ਸਿੱਕੇ ਆਦਿ ਵੀ ਉਸ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ।
• ਮੇਕਅਪ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਵੀ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੀ ਰੱਖੋ।
• ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਦਵਾਈ ਨੂੰ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖੋ।
• ਉਸ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਖੁਆਉਣਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਖੁਦ ਖੁਆਓ।
ਧੰਨਵਾਦ ਸਾਹਿਤ ਜਗ ਬਾਣੀ 'ਚੋਂ 20.05.2011