ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਾਲਣਾ 'ਚ ਸਿਰਫ ਉਸ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ, ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਣਾ ਹੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਲਾਡ-ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਬਹੁਤੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਇਹ ਸਮਝਦੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਭ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਲਾਡ-ਪਿਆਰ ਦੀ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਹਰ ਬੱਚਾ ਆਪਣੇ ਕੰਮਾਂ, ਗੱਲਾਂ ਅਤੇ ਖੇਡਣ ਆਦਿ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨਾ ਵੀ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਪੂਰਾ ਦਿਨ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਬਗੈਰ ਗੁਜ਼ਾਰਨ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਿਮਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਕਿਸੇ 'ਤੇ ਛੇਤੀ ਕੀਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਡਰ ਬਣਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਨਾਲ ਮੋਹ, ਪਿਆਰ, ਆਪਣਾਪਣ ਆਦਿ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਉਹ ਪਿਆਰ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
ਜਦੋਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਬੱਚੇ ਦੀ ਗੱਲ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ ਤੇ ਅਜਿਹੇ ਬੱਚੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਆਗਿਆਕਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦੇ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਮਾਹੌਲ 'ਚ ਪਲਦੇ ਬੱਚੇ ਵੱਡੇ ਹੋ ਕੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਹਰ ਗੱਲ 'ਤੇ ਖਿਝ ਕੇ ਪੈਣਾ, ਗੁੱਸੇ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਆਪਣੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਦੱਸ ਕੇ ਸਮਾਂ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਖਰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਹੋ, ਕੋਈ ਗ਼ੈਰ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਗੱਲ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ 'ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਕੇ ਦੇਖੋ ਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਬੱਚੇ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਮਾੜਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ? ਫਿਰ ਆਪਣਾ ਬਚਪਨ ਚੇਤੇ ਕਰੋ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਹੁਣ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਬੱਚੇ ਲਈ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ, ਉਹ ਗੱਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਪਰ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਬੱਚਾ ਪਿਆਰ ਤੋਂ ਵਾਂਝਾ ਰਹੇ, ਇਹ ਸ਼ਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਹੀ ਕਹੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਉਹ ਦਫਤਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਨ, ਘਰ ਦੀ ਦੇਖ-ਭਾਲ ਕਰਨ, ਤਿਉਹਾਰ ਮਨਾਉਣ, ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀਆਂ ਨਿਭਾਉਣ, ਪਾਰਟੀਆਂ ਆਦਿ ਵਿਚ ਜਾਣ ਲਈ ਤਾਂ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬੱਚੇ ਲਈ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਬੱਚੇ ਲਈ ਅਨਿਆਂ ਹੀ ਕਿਹਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਸਿਰਫ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਅਮੀਰ ਘਰਾਂ ਦੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦੇ ਕੰਮ ਸਬੰਧੀ, ਸਮਾਰੋਹਾਂ, ਕਿੱਟੀ ਪਾਰਟੀ, ਕਲੱਬ ਆਦਿ ਦੇ ਏਨੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵੱਲ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਹਰ ਆਧੁਨਿਕ ਸਹੂਲਤ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ ਉਹ ਡਿਊਟੀ ਪੂਰੀ ਕਰ ਛੱਡਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦੇ ਕਿ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਕ ਘਰ ਦੀ ਵੀ ਲੋੜ ਹੈ, ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਦੀ ਨਹੀਂ। ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਗੱਲ ਲਈ ਇਹ ਤਰਕ ਦੇ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪਰ ਜੇਕਰ ਬੱਚੇ ਲਈ ਪਿਆਰ ਦੇ ਦੋ ਬੋਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਫਿਰ ਇਹ ਸਭ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ? ਘਰ ਉਹ ਹੈ ਜਿਥੇ ਪਿਆਰ ਦੀਆਂ ਲਾਡ ਭਰੀਆਂ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਗੂੰਜਦੀਆਂ ਹੋਣ, ਨਾ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਰਵਰਿਸ਼ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਹਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰ ਆਦਿ ਅਟੈਂਡ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚੇ ਦੇ ਸੰਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਦਾ ਪੂਰਾ ਪਿਆਰ ਮਿਲੇ। ਇਹ ਬੱਚੇ ਦਾ ਹੱਕ ਹੈ। ਬੱਚਾ ਲਾਡ-ਪਿਆਰ 'ਚੋਂ ਹੀ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਦਾ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਕਿਤਾਬੀ ਪੜ੍ਹਾਈਆਂ ਆਦਿ 'ਚੋਂ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਪਿਆਰ ਮਾਂ-ਪਿਓ ਹੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਕੋਈ ਹੋਰ ਦੂਜਾ ਨਹੀਂ।
ਪਿੰਡ ਤੇ ਡਾਕ: ਖੋਸਾ ਪਾਂਡੋ (ਮੋਗਾ)-142048
ਧੰਨਵਾਦ ਸਾਹਿਤ ਅਜੀਤ ਜਲੰਧਰ 'ਚੋਂ 03.02.2011